Brijde, Cornelis

Geboortedatum:: 1 september 1932 (Amsterdam/Noord-Holland, Nederland)
Overlijdensdatum:: 13 december 1944 (Amsterdam/Noord-Holland, Nederland)

Biografie

Cornelis "Keesje" Brijde woonde in Amsterdam aan de Benkoelenstraat 2. Hij werd op 1 september 1932 geboren als de zoon van los werkman/besteller Jacob Brijde (25 oktober 1888, Amsterdam - 8 maart 1975, Amsterdam) en Jansje Zwaneveld (11 februari 1896, Amsterdam - 15 januari 1968, Amsterdam). Hij was het negende kind van twaalf. Samen met twee vriendjes, Floris Goulooze en Jan Zijlstra, ging hij tijdens de koude wintermaand december 1944 in de Rietlanden op zoekocht naar brandbare sintels van oude stoomlocomotieven en kolen van de vroegere kolenoverslag. Het was verboden om in het bewuste gebied te komen. De Duitsers hadden het tot Sperrgebiet verklaard. Een Nederlandse landwachter betrapte de jongens en schoot diverse malen op hen. Keesje Brijde werd in de halsstreek getroffen(1*). Overbrenging naar het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis mocht niet meer baten. Zijn beide vriendjes ontsprongen de dans.
In de wijk Zeeburg in Amsterdam werd het Keesje Brijdeplantsoen naar hem vernoemd. Om hem te gedenken was al spoedig na de oorlog op de Borneokade, ter hoogte van de huidige westelijke ingang van de Piet Heintunnel, een houten kruis opgericht. Het monument werd eind 1999 verplaatst naar de hoek van de Cruquisweg en de C. van Eesterenlaan. In 2000 verhuisde het definitief naar het Keesje Brijdeplantsoen. Bij het monument bevindt zich een informatiebord met de tekst van een gedicht dat bakker J. Schagen uit de Javastraat onder de naam Rijmelaar schreef. Het luidt:

KEESJE

Keesje is een kleine jongen
amper 13 jaar misschien
Keesje wil zijn moeder helpen
kan haar getob niet langer zien

Moeder heeft nu kolen nodig
om het kacheltje te stoken
wil de schoorsteen weer doen roken

's Morgens in het kille donker
komt hij vlug en kwiek uit bed
'dag moeder' klinkt zijn gefluister
'ik ben terug voor je er op let'

In zijn sjofele, dunne kleren
met een hongerige maag
zo zag ik heel wat keren
ach, wat was het nog een blaag

Kooltjes rapen voor zijn moeder
't ventje deed al vroeg zijn best
en hij was zijn broertjes hoeder
tot de kogel kwam tot lest

Kleine Amsterdamse jongen
kleine deugniet van de straat
deze wens op aller tongen
God straffe de onverlaat

die met zijn vervloekte wapen
kleine kinderen niet ontzag!
en jou voor wat kooltjes rapen
stuurde naar het kille graf....

RIJMELAAR
(1*) Volgens het Wikipedia-artikel over Keesje Brijde is lange tijd verondersteld dat een lid van de Grüne Polizei of een Nederlandse NSB'er de schutter was. In april 2010 meldde een zekere H.K. in een mailbericht aan Zeeburg Nieuws dat hij er als kind getuige van was geweest dat een Nederlandse landwachter Keesje Brijde neerschoot. Overigens gaf De Waarheid op 19 mei 1947 in een fotobijschrift al aan dat een landwachter de dader was geweest.

De jongen werd begraven op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam. Zijn graf is inmiddels geruimd.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

Bronnen

Informatie:: - Archief Jack Kooistra; - Stadsarchief Amsterdam; - Stiwot Forum; Keesje Brijde; - 4en5mei.nl; - foto-onderschrift De Waarheid, 19 mei 1947.