Wo2Slachtoffers.nl

Hoks, Aitze

Geboortedatum:
14 maart 1908 (Haulerwijk)
Overlijdensdatum:
8 maart 1945 (Woeste Hoeve, gemeente Apeldoorn)

Biografie

Woonde in Haulerwijk, nr. 108 (nu: Kerkstraat 4). Zoon van papierhandelaar Jacob (Ludzert) Hoks (7 december 1873 Haulerwijk - 13 juli 1949 Ooststellingwerf) en Wietske Hof (23 februari 1877 Haulerwijk - 2 november 1962 Haulerwijk). Huwde op 17 juni 1938 met Grietje van der Wal (24 mei 1914 Nieuwolda - 22 mei 1993 Groningen), nadat het paar zich op 4 augustus 1936 had verloofd. Zaalopzichter Rijkswerkinrichting Veenhuizen. Baptist. Lid verzet. Volgens Berends behoorde hij tot de LO- en de BS-Ooststellingwerf. Verder hielp hij mee aan het veiligstellen van gedropte wapens. Toen Hoks op zijn onderduikadres in Makkinga ziek werd, zocht hij de ouderlijke woning op, waar ook zijn gezin tijdelijk intrek had genomen. Hulplandwachter Lammert van der Velde alias Zwarte Lammert (1*) uit Haulerwijk, die het zuidoosten van Friesland in de laatste oorlogsjaren onveilig maakte, gaf zijn wetenschap door aan zijn collega-landwachten van de zeer gevreesde Norger Bloedgroep. Op de namiddag van 10 februari 1945 omsingelden landwachten het ouderlijk huis van Hoks. Hij probeerde nog via een raam aan de westzijde van de woning over een plat dak te ontkomen. Hoks werd echter opgemerkt en moest met de handen omhoog blijven staan, terwijl hij vanaf de begane grond door Van der Velde onder schot werd gehouden. Aitzes vader heeft nog aangeboden de plaats van zijn zieke zoon in te nemen, maar dat werd geweigerd. Na zijn arrestatie werd hij op zijn eigen fiets afgevoerd naar Norg en enkele dagen later overgebracht naar het huis van bewaring in Assen. Op de avond van 7 maart 1945 deelde de Duitse gevangenisdirecteur Hoks mee dat hij zich gereed moest maken voor transport naar Duitsland. Dit transport ging evenwel naar de Woeste Hoeve, waar hij met 116 lotgenoten is gefusilleerd als represaille voor de aanslag op de Höhere SS- und Polizeiführer Hanns Albin Rauter in de nacht van 6 op 7 maart 1945. In het najaar van 1945 vond een tuinman bij het Asser huis van bewaring zijn trouwring met de inscriptie 'Grietje 4.8.36'. De ring werd bij mevrouw Hoks terugbezorgd. Op zijn graf staat een stenen toorts van de Stichting Friesland 1940-1945. Zijn naam prijkt op het monument op de fusilladeplaats en het gedenkteken op Begraafplaats Eikenhof in Haulerwijk.
(1*) Na een eis van tien jaar veroordeelde het Bijzonder Gerechtshof in Leeuwarden Van der Velde in november 1949 tot een gevangenisstraf van negen jaar.

Eerst begraven in een massagraf op Begraafplaats Heidehof in Ugchelen (Apeldoorn). Van 26 april 1945 tot 17 mei 1945 op dezelfde begraafplaats herbegraven in graf 1022, vierde klasse. Op 18 mei 1945 definitief ter aarde besteld op Begraafplaats Eikenhof te Haulerwijk, vak 1, rij K, grafnummer 76.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

Bronnen

Informatie:
Henk Berends, Woeste Hoeve 8 maart 1945, Uitgeverij Kok Voorhoeve, Kampen, 1995; Jack Kooistra, Een laatste saluut. Fryslân in de oorlog, Penn Communicatie, Leeuwarden, 2005; Rogier van Aerde e.a., Het Grote Gebod. Gedenkboek van het verzet in LO en LKP, deel I en II, J.H. Kok NV, Kampen en H. Nelissen, Bilthoven, meerdere drukken; Oorlogsgravenstichting; Erelijst van Gevallenen 1940-1945; site wiewaswie.nl (waaronder overlijdensakten 800/1945 gemeente Apeldoorn en 187/1945 gemeente Ooststellingwerf); site genealogieonline.nl (stamboom Van der Paard-Mooij); Een simulerend Landwachter die het Z.-O. Van Friesland onveilig maakte, Nieuwsblad van Friesland, 2 november 1949, site delpher.nl; De simulerende landwachter, Nieuwsblad van Friesland, 16 november 1944, site delpher.nl; site 4en5mei.nl. .