Wo2Slachtoffers.nl

Walvis, Salomon

Geboortedatum:
19 mei 1916 (Amsterdam)
Overlijdensdatum:
15 juli 1944 (Horst)

Biografie

Woonde in Amsterdam, Rapenburgerstraat 83-III. Zoon van diamantbewerker/koopman Gabriël Walvis (2 augustus 1877 Amsterdam - 26 maart 1943 Sobibor, P) en Rosette Degen (10 juli 1881 te Amsterdam - 26 maart 1943 Sobibor). Huwde op 14 oktober 1936 in Amsterdam met Hendrina Winnik (14 mei 1915 Amsterdam). Reiziger. Nederlands Israëlitisch. Walvis was een vervolgde jood, die onder de schuilnaam Kees van Leeuwen samen met zijn vrouw en een ondergedoken joods meisje was ondergebracht bij een gastgezin in Horst. Vanwege zijn loslippigheid over deze plek en zijn dreigementen verzetsmensen in gevaar te zullen brengen dienden maatregelen te worden genomen. De vader van het gastgezin besprak zijn bezorgdheid over Walvis met leden van het plaatselijke verzet. Walvis werd naar Venray ontboden voor een gesprek over zijn verleden en zijn motieven. Tegenover zijn ondervrager Cornelis Paasen uit Heerlen beweerde hij dat hij behoorde tot de verboden Communistische Partij van Nederland en als promotor van die partij was ingezet voor ondergrondse actie in Noord-Limburg. Uit een door Paasen ingesteld onderzoek naar deze verklaring bleek dat Walvis gelogen had. Vervolgens werd de in Roermond ondergedoken jood Joseph Sternfeld geraadpleegd. Die organiseerde op 25 juni 1944 in Horst een bijeenkomst met Paasen en twee Horster verzetsmensen. Men besloot Walvis tot het einde van de oorlog op te sluiten in het zwakzinnigengesticht in Venray. Wilde hij dit niet, dan resteerde slechts liquidatie. Nog diezelfde dag was het kwartet getuige hoe Walvis zijn vrouw en het ondergedoken joodse meisje mishandelde. Naar aanleiding hiervan besloot Sternfeld het minderjarige kind elders onder te brengen. Op vrijdag 14 juli 1944 nam de onrust rondom Walvis zulke vormen aan dat aan uitschakeling niet meer viel te ontkomen. De volgende dag reisden Sternfeld en de illegale werkers J. F. C. de Witt Puyt uit Hoensbroek en J. H. van der Loo uit Treebeek per trein naar Venlo. Daar wachtte Paasen hen op. In een café leende het gezelschap fietsen en peddelde daarop naar Horst. Onderweg werd een geschikt bosje uitgezocht. Daar bleven De Witt Puyt en Van der Loo achter. Sternfeld fietste door naar Horst en verzocht Walvis mee te gaan, zogenaamd naar een nieuw onderkomen. Om circa 11.00 uur arriveerde Sternfeld met het slachtoffer op de vooraf geplande liquidatieplek aan het Witveld. Volgens plan zou hij eerst met een ploertendoder buiten westen worden geslagen en daarna met een van een geluiddemper voorzien pistool worden gedood. Walvis rook echter onraad en probeerde te vluchten. Terwijl hij omkeek, schoot één van de verzetsmensen hem in het voorhoofd. Bij fouillering vonden de verzetslieden een NSB-boekje, een landkaart van Nederland waarop Duitse kampen stonden aangegeven, een groot geldbedrag en lijsten met namen en adressen van personen die mogelijkerwijs iets met de illegaliteit te maken hadden. Zijn lichaam werd bedekt met takken in het bosje achtergelaten. 's Avonds begroeven Sternfeld en een andere illegale werker uit Horst het lijk. Pas op 3 juni 1946 werd van deze liquidatie melding gemaakt bij het Centraal Afwikkelingsbureau van de Binnenlandse Strijdkrachten. Vervolgens is het lijk voor identificatie en herbegrafenis opgegraven. De uitvoerders van deze dodelijke afrekening zijn toen ook verhoord, maar tegen hen is geen strafrechtelijke vervolging ingesteld.
In een door de journalist Sander van Walsum geschreven artikel van De Volkskrant d.d. donderdag 2 juni 2016 komt naar voren dat er ,geen spat van bewijs' is dat Walvis (wiens achternaam in officiële documenten steeds als Walvisch wordt geschreven), zich heeft schuldig gemaakt aan infiltratie binnen het verzet. Dat is gezegd door de gepensioneerde ict-manager en regionaal oorlogshistoricus Gerrit van der Vorst, die zich uitvoerig in deze zaak heeft verdiept. Volgens Van der Vorst kan Walvis ook slachtoffer zijn geweest van een ordinaire roofmoord. Hij was namelijk in het bezit van diamanten en 8000 gulden contant geld. Voor die periode een enorm bedrag.
Hoe dan ook het Comité 4 en 5 mei in Horst heeft alsnog besloten de naam van Salomon Walvis op het plaatselijke oorlogsmonument te beitelen.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

Bronnen

Informatie:
Archief Jack Kooistra. Gerrit van der Vorst: ,Het kapitaal van Salomon Walvis'. Krantenartikel De Volkskrant d.d. donderdag 2 juni 2016.